Во Босна и Херцеговина денеска е Ден на жалост прогласен од владите на двата ентитета поради минатонеделното убиство на младата жена Низама Хеќимовиќ и уште двајца мажи извршено од Нермин Сулејмановиќ во Градачац.
Поради денот на жалост, откажани се сите проекции на 29. Сараевски филмски фестивал (СФФ) планирани за денеска, а наместо тоа се организира дискусија за семејното насилство, па истакнати филмски уметници потсетија дека ова е проблем кој не е решен со децении, а ниту една влада не покажува подготвеност сериозно да се соочи со тоа.
Директорот Адамир Кеновиќ рече дека е важно да се испрати порака за солидарност и потреба од поодлучен пристап од СФФ, особено по убиството на Низама Хеќимовиќ.
„Ова е еден од силните елементи за корекција на сѐ што води до вакви трагедии“, рече Кеновиќ, нагласувајќи дека активното ангажирање може многу да промени и со тоа да го запре трендот на зголемување на насилството врз жените.
Тој призна дека и самиот не бил свесен за тоа колку е распространето ова насилство додека не почнал да работи на филмот Кудуз од 1989 година, кој исто така го проблематизира бруталното семејно насилство.
„Не се само жените.
Вања Јураниќ, која на СФФ го претстави филмот „Само кога се насмевнувам“, кој се занимава со семејно насилство, рече дека за проектот била мотивирана од случај од Хрватска и „махизам и шовинистичка“ судска пресуда против жена која се бранела од насилен сопруг и поради тоа завршила во затвор.
„Приказната е од Далмација, но такви работи се случуваат насекаде во светот, а најмногу ми пречеше „приватната“ патријархалност, за која жените немаат алатки за промена“, рече Јураниќ, предупредувајќи дека барем вербална агресија и економска насилството се факти со кои секој се среќава.
Надин Мичиќ, која ја толкува главната улога во „Само кога се насмевнувам“, рече дека е особено мотивирана затоа што и самата сака да предупреди дека сите општества на Балканот го негуваат и прифаќаат насилството или едноставно ја вртат главата од него.
Мичиќ беше активен учесник на движењето Не прашав во 2021 година, чија цел беше да предупреди на насилството врз жените изложени во јавниот живот, а денеска се потсети како активистите собрале илјадници исповеди од жени од целиот регион, кои покажа колку е сериозен проблемот со насилството врз жените.
Врз основа на тоа дадоа предлози за измени на законите кои се на сила во Босна и Херцеговина, но две години подоцна ништо не се случи бидејќи новите власти не внимаваат што правеа претходните, па со овие измени ние секогаш почнете од почеток, а на жените им се даваат убиства и злоставувања.
„Тоа е доказ дека работите ги решаваме само во моментов, а всушност ништо не се менува“, рече Мичиќ.
Аида Бегиќ, босанската режисерка која го режираше филмот „Балада“, кој се потпира на Хасанагиница како еден од книжевните примери на насилство врз жените, вели дека дел од проблемот е што самите жени ги држат правилата на патријархалната матрица кои дозволуваат насилство против нив да се изврши..
Истрагата за околностите под кои беа убиени три лица во Градачац сè уште трае, а организациите кои се занимаваат со заштита на жените во БиХ предупредуваат дека секојдневно добиваат десетици повици во кои пријавуваат семејно насилство и бараат помош, вклучително и сместување во безбедни куќи.
Министерот за правда на Федерацијата БиХ, Ведран Шкобиќ, смета дека треба да се промени законот за заштита од семејно насилство, но не и со зголемување на бројот на безбедни куќи.
„Целта е насилникот да ја напушти куќата, односно да оди во затвор, а жената да остане дома. Мислам дека ова е најдобриот начин за справување со семејното насилство“, изјави Шкобиќ за агенцијата Фена.
